Kwartalnik

TOŻSAMOŚĆ

Tożsamość społeczna odnosi się do identyfikacji z rozmaitymi grupami ludzi lub ideami. Niejednokrotnie była i jest narzędziem politycznych rozgrywek – dlatego warto przytoczyć definicję ze „Słownika języka polskiego PWN” z dziedziny matematyki, wg którego tożsamość to «równość dwóch wyrażeń, która zachodzi dla wszystkich wartości występujących w niej zmiennych». Co jednak, gdy współistnienie kultur, języków, wierzeń, historii na jednym obszarze było przez dekady tematem tabu? kiedy nie było przyzwolenia na zachowanie łączności z przodkami, z przestrzenią i z tradycjami, w których się wyrosło? Celem niniejszego kwartalnika jest przytoczenie bogactwa, losów i muzycznej reprezentacji różnych narodów i grup mieszkających w Polsce, ale też losów Polaków i Polek, którzy w wyniku zawirowań historii opuszczali swoje domy i szukali nowych miejsc do życia.

MISTRZOWIE I MISTRZYNIE

Nawet w czasach, gdy cała wieś śpiewała i tańczyła, pośród społeczności byli tacy, którzy wyróżniali się wrażliwością, umiejętnościami, wiedzą i charyzmą w śpiewie, tańcu, grze na instrumentach, czy w prowadzeniu obrzędów. Takie osoby, które ukochały sobie tradycyjną muzykę na tyle mocno, by ją przechowywać i uprawiać w czasach, kiedy już nikt jej nie chciał, kiedy się jej wstydzono. Ci mistrzowie i mistrzynie stali się naszymi nauczycielami i nauczycielkami, a często kimś więcej. Wielu z nich już odeszło. Wielu z nich doczekało się swoich uczniów pośmiertnie za sprawą nagrań archiwalnych. To nie są anonimowi twórcy ludowi — to ludzie z krwi i kości, wspaniałe osobistości. Poznawajmy ich.

LETNIE FESTIWALE

Pierwsze Tabory Domu Tańca, czy Szkoły Letnie Fundacji Muzyki Kresów powstałe w latach 90. proponowały intensywny czas poznawania i praktykowania muzyki wiejskiej, niestylizowanej, zwanej „in crudo”. Były alternatywną formą spotkań dla przeglądów kapel i śpiewaków ludowych, których działalność rozpoczęto jeszcze w latach 60. i początkowym ich celem była rejestracja „ginącego” repertuaru ludowego. Niniejszy kwartalnik poświęcony jest historii taborów, festiwali i szkół letnich w Polsce, ich ideom, które przyświecały ich twórcom i wypracowywanym przez lata praktykom, których pokłosie zbieramy współcześnie w mnogości letnich festiwali. Zapraszamy.

Muzyka tradycyjna w programach

Wiosną przyjrzymy się działaniom realizowanym w 2022 w ramach programów Forum Muzyki Tradycyjnej i Pracowni Muzyki i Tańca Tradycyjnego NIMiT. Przypomnimy nagrania, opowieści i fotoreportaże, które relacjonują szereg wydarzeń i przedstawiają idee programów: Akademia Kolberga, Ogniska Muzyki Tradycyjnej, Szkoła Mistrzów Budowy Instrumentów Ludowych, muzykatradycyjna.pl. Spytamy również organizatorów i uczestników programów o podsumowanie przedsięwzięć i o plany na przyszłość.

ZIMA

JESIEŃ

Jesień to w tradycji czas kończenia prac polowych, sprowadzania z gór owiec, robienia przetworów, prac domowych, zabezpieczania zbiorów – przygotowywania się do zimy. Nie ma w tym okresie wielu świąt, czy obrzędów ważnych dla społeczności, oprócz oczywiście wesel, na które było więcej przestrzeni niż w pracowitym lecie. Współcześnie najistotniejszym momentem jesieni są listopadowe dni poświęcone wspomnieniom przodków  – Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny, które stały się pretekstem do śpiewania pieśni za zmarłych. Wśród miłośników muzyki tradycyjnej szczególnie przywoływana jest w tym czasie pamięć o mistrzach gry na instrumentach, tańca, śpiewu, gawędy, którzy niejednokrotnie stawali się nauczycielami, przekazicielami rzemiosła, zwyczaju i historii.

LATO

Dawniej okres letni był naznaczony wytężonymi pracami polowymi. Rutynę przerywały nieliczne święta, niedzielne odpusty, wesela. Obecnie to czas odpoczynku, spędzania czasu na powietrzu, w naturze – czas festiwali i innych muzycznych wydarzeń, pośród których coraz więcej organizowanych jest wokół muzyki tradycyjnej.

WIOSNA

Przełom zimy i wiosny to ważny czas w kulturze tradycyjnej obfitujący w wiele obrzędów, w których mieszają się zwyczaje chrześcijańskie z przedchrześcijańskimi (pogańskimi). W niniejszym numerze kwartalnika będziemy prezentować wiedzę i muzykę związaną z obrzędowością wiosenną — w wielu regionach wciąż pamiętaną i praktykowaną.

Pracownia Muzyki i Tańca Tradycyjnego

Przed wami wybrane tegoroczne publikacje programów działających w ramach Forum Muzyki Tradycyjnej i Pracowni Muzyki i Tańca Tradycyjnego NIMiT. Mnóstwo wiedzy oraz inspiracji. Miłej lektury!